föstudagur, 19. júní 2020

№ 23 bókalisti: Dolphin-bréfin

Bókastafli: № 23 bókalistinn · Lísa Hjalt


Ég man ekki hvenær ég fyrst heyrði minnst á Elizabeth Hardwick – hlýtur að hafa verið í tengslum við ritgerðasafn hennar Seduction and Betrayal (1974) – en það var ekki fyrr en 2018 sem ég fyrst las verk eftir hana. Á síðasta ári var ég spennt fyrir útgáfu The Dolphin Letters, 1970-1979, safn bréfaskrifa á milli Hardwick og hennar fyrrverandi, ljóðskáldsins Robert Lowell (d. 1977), og vina þeirra. Til að gefa ykkur smá bakgrunn: Titillinn er vísun í ljóðasafn eftir Lowell sem færðu honum Pulitzer-verðlaunin árið 1974 í annað sinn. Það sem gerði safnið umdeilt var að Lowell notaði ekki einungis bréf Hardwick, skrifuð til hans í tilfinningalegu uppnámi, heldur breytti orðalaginu þannig að það félli að ljóðafrásögninni. Ég hélt að það tæki mig nokkrar vikur að lesa 500 blaðsíður af bréfaskrifum en gat ekki lagt bókina frá mér og kláraði hana á nokkrum dögum. Að lestri loknum var það eina í stöðunni að fara aftur á síðu 1 og byrja upp á nýtt. Í þetta sinn les ég eitt eða tvö bréf fyrir svefninn.

№ 23 bókalisti:

1  Sleepless Nights · Elizabeth Hardwick
2  The Dolphin Letters, 1970-1979: Elizabeth Hardwick, Robert Lowell,
Robert Lowell, and Their Circle · ritstj. Saskia Hamilton
3  How to Write an Autobiographical Novel · Alexander Chee
4  A Tale of Love and Darkness · Amos Oz
5  Mislæg gatnamót · Þórdís Gísladóttir
6  To Kill a Mockingbird · Harper Lee [endurlestur]
7  Museums as Cultures of Copies · ritstj. Brita Brenna, Hans Dam
Christensen og Olav Hamran

Ensk þýðing: 4) A Tale of Love and Darkness: Nicholas de Lange

Ég vil þakka bókaútgáfunni Routledge fyrir safnafræðibókina á listanum, sem inniheldur 17 kafla eftir sérfræðinga í fremstu röð á því sviði. Hún mun gera mér kleift að huga að námi mínu í sumar án verkefnaskila.

Aftur að The Dolphin Letters, 1970-1979: Ef þið þekkið forsöguna nú þegar og eruð forvitin að vita meira þá vil ég benda á upptöku af samræðum rithöfundarins og gagnrýnandans Hilton Als og Saskiu Hamilton, sem ritstýrði safninu og bætti við gagnlegum neðanmálsgreinum. Það sem gerði þennan atburð eftirminnilegri er upplestur leikkonunnar Kathleen Chalfant á þremur bréfum eftir Hardwick. Ég hef merkt við marga hluta í bókinni, einn þar sem Hardwick lýsir ákveðinni stemningu í bréfi til Lowell þann 13. janúar, 1976, þegar samband þeirra var aftur á vinalegum nótum:
... and strangely enough I do feel like writing just now and have fallen into a mood of reading books, thinking, idling about–all that puts one into the frame that makes writing possible and the life of literature beautiful and thrilling.
Á bókalistanum er líka Sleepless Nights (1979) eftir Hardwick, stutt skáldsaga, að hluta til sjálfsævisöguleg, sem ég hef einnig klárað. Ég held að ég hafi grætt á því að lesa hana eftir að hafa lesið persónuleg bréf hennar en í þeim fær lesandinn innsýn í það ritferli.

Vegna búsetu erlendis gerist það ekki oft að nýjar íslenskar bækur rati á bókalistana. En í vor barst pakki frá kærri vinkonu og í honum leyndist nýjasta ljóðabók Þórdísar Gísladóttur, Mislæg gatnamót. Bókin er gullmoli.
Bókastafli og kafli: № 23 bókalistinn · Lísa Hjalt




fimmtudagur, 11. júní 2020

James & Nora · Edna O'Brien

Bókarkápa: James & Nora: A Portrait of a Marriage, höf. Edna O'Brien (W&N)


Bókin James & Nora: A Portrait of a Marriage eftir írsku skáldkonuna Ednu O‘Brien kemur út í dag hjá forlaginu W&N. Bókin er endurútgáfa á stuttri sögu, sem kom fyrst út í Bandaríkjunum árið 1981, þar sem O‘Brien færir hjónaband írska rithöfundarins James Joyce og Noru Barnacle í skáldsögulegan búning. Tímasetning útgáfunnar er engin tilviljun, rétt fyrir Blooms-daginn þann 16. júní, sem margir aðdáendur Joyce fagna og er kenndur við sögupersónuna Leopold Bloom í verki hans Ulysses, sem gerist á þeim degi árið 1904.

Kápumynd: Nora Barnacle and James Joyce eftir listamanninn John Nolan

Edna O‘Brien hlaut hin virtu David Cohen verðlaun árið 2019, sem veitt eru breskum eða írskum rithöfundum fyrir æviframlag sitt á bókmenntasviðinu. Hennar fyrsta skáldsaga, The Country Girls, kom út árið 1960. Bókin olli hneykslan á Írlandi og var bæði bönnuð og brennd. O‘Brien hefur skrifað fjölmargar skáldsögur, smásögur, leikrit, ljóð, almenn rit og æviminningarnar sínar, Country Girl. Það kom mér á óvart að lesa að einungis tvær bækur eftir hana hafa komið út í íslenskri þýðingu: fyrsta skáldsagan, Sveitastúlkurnar, og ein barnabók.

James & Nora: A Portrait of a Marriage
Höf. Edna O'Brien
Kiljubrot, 80 blaðsíður
ISBN: 9781474616812
Weidenfeld & Nicolson



þriðjudagur, 9. júní 2020

Lestrarkompan: Beauvoir & Kafka

Bókarkápur, úr lestrarkompunni · Lísa Hjalt


Ég vildi lauma inn einni lestrarkompufærslu áður en ég deili fleiri bókarkápum á blogginu. Bókarkápufærslurnar eru freistandi því ég þarf ekki að munda myndavélina og þær eru margar kápurnar sem mig langar að halda til haga. Bókaunnendur þurfa ekki að óttast það að kórónuveirufaraldur komi í veg fyrir útgáfu bóka. Því miður hef ég ekki aðgang að íslenskum bókum hér í Austurríki en er spennt fyrir Gamlar konur detta út um glugga eftir rússneska höfundinn Danííl Kharms, sem Bókaútgáfan Dimma gaf út nýverið. Ég hlustaði á umfjöllun um hana í Víðsjá og hló mikið.

Lestrarkompan, № 14 bókalisti, 2 af 7:

· Letters to Friends, Family & Editors eftir Franz Kafka. Þetta er fyrsta bréfasafnið eftir Kafka sem ég les og eignast. Ég var ekkert að flýta mér að klára bókina og fannst best að komast aðeins inn í hana til að fá tilfinningu fyrir tóninum og lesa svo eitt og eitt bréf fyrir svefninn. Bréfin sýna lesandanum ólíkar hliðar á Kafka, frá námsárum hans í Prag í upphafi 20. aldar þar til berklar drógu hann til dauða á heilsuhæli í grennd við Vínarborg árið 1924. Í bréfum til vina er hann að sjálfsögðu persónulegri, einkum til Max Brod sem safnaði bréfunum saman eftir andlát hans, og það er í gegnum þau sem við sjáum heilsu hans hraka. Formlegri tónn einkennir bréfin til ritstjóranna þar sem hann ræðir handrit sín og jafnvel bókahönnun og letrugerð fyrir útgáfu. Kannski höfða þau bréf frekar til fræðimanna.

Konurnar í lífi hans, Felice Bauer, Milena Jesenská-Polak, Julie Wohryzek og Dora Dymant, eru á síðunum en bréfin til þeirra Felice og Milenu eru fáanleg í sér útgáfum: Letters to Felice (ég deildi nýlega bókarkápunni) og Letters to Milena. Eina atriðið sem truflaði mig við lesturinn tengist uppsetningu bókarinnar: Athugasemdir birtast aftast í stað þess að vera í neðanmálsgreinum, sem er þægilegra fyrir lesandann. Þetta var einkum þreytandi þegar ég las mikið í einu því þá fannst mér ég stöðugt vera að fletta þeim upp. [Schocken; ensk þýð.: Richard og Clara Winston]

· The Prime of Life eftir Simone de Beauvoir – sjálfsævisaga, 2. bindi. Það er töluvert síðan ég las þessa, sem fjallar um líf Beauvoir frá 1929 til 1944, og hef aðeins verið að glugga í hana aftur, einkum til að renna yfir þá hluta sem ég merkti við á spássíu. Ég var hrifnari af þessu bindi heldur en því fyrsta en verð þó að segja að í fyrstu köflunum fannst mér hún full upptekin af smáatriðum. Mér leiddist stundum lesturinn þegar mér fannst sem hún nafngreindi og lýsti hverri einustu manneskju sem varð á vegi hennar, en það breyttist þegar leið á frásögnina og nær dró heimsstyrjöldinni.

Á þremur blaðsíðum (319-321) sem spanna tímabilið frá 1937 til 1938 er stríð í aðsigi og ástandið hefur augljóslega áhrif á sálarlífið:
Indeed, I now passed through one of the most depressing periods of my whole life. I refused to admit that war was even possible, let alone imminent. But it was no use my playing the ostrich; the growing perils all around crushed me beneath their weight.

If the Spanish tragedy dismayed us, events in Germany scared us stiff. In September, at Nuremberg, before an audience of 300,000 Nazis and something like a million visitors, Hitler delivered his most aggressive speech yet.

For my own part I was still trying to delude myself, and refusing to face the facts. But the future had begun to open up under my very feet, and produced in me a sick feeling akin to real anguish. No doubt that is why I retain only a misty recollection of this entire year. Nor can I remember anything of outstanding interest in my private life.
Bókarkápa eftir Matisse: Notað eintak af The Prime of Life eftir Simone de Beauvoir - sjálfsævisaga, 2. bindi · Lísa Hjalt


Þegar Þjóðverjar ráðast inn í Pólland 1. september 1939 breytist frásögnin í dagbók sem lýkur 14. júlí 1940. Þann 14. september fór hún t.d. í bíó og las Portrait of a Lady eftir Henry James fyrir svefninn. Hún skrifar ekki daglega og tekur smá hlé frá skrifum eftir fall Parísar, 14. júní 1940. Þrátt fyrir stríð er enginn skortur á umræðu um bókmenntir og heimspeki, og þess ber að geta að bókina tileinkar hún Jean-Paul Sartre, sálufélaganum. Það var virkilega áhugavert að lesa um lífið í Frakklandi, um París stríðsáranna; um ferðir á Café de Flore, kaffihúsið á horni Boulevard Saint-Germain og Rue Saint-Benoît, en þar voru hún og Sartre fastagestir („It was our own special resort. We felt at home there; it sheltered us from the outside world.“). Í þessu bindi fær lesandinn að fylgjast með fæðingu rithöfundarins en árið 1943 kom út fyrsta skáldsaga Beauvoir, She Came to Stay (L’Invitée á frummálinu). Á stríðsárunum var hún einnig að skrifa önnur verk, heimspekilegu ritgerðina Pyrrhus et Cinéas og skáldsögurnar The Blood of Others (Le Sang des autres) og All Men Are Mortal (Tous les hommes sont mortels). [Penguin; ensk þýð.: Peter Green]

Mig langar benda áhugasömum á að eitt og annað sem fram kemur í bréfum Beauvoir, sem birt voru síðar, stangast á við frásögnina í sjálfsævisögunni. Nokkur orð að lokum um eintakið mitt sem mér þykir ákaflega vænt um. Það var keypt notað, útgefið 1976, og er núna svo úr sér gengið að það er farið að detta í sundur. Kápuna prýðir eitt af bláu klippuverkum listamannsins Matisse, Blue Nude with Flowing Hair, 1952.

myndir mínar, birtust á Instagram 08/03/2018 og 11/07/2017